آیات آفاقی و انفسی

در تقسیمی دیگر، آیات الهی به دو گروه آفاقی و انفسی قسمت می ‏شوند: (سَنُریهِم ءایتِنا فِی‏الاءفاقِ وفی اَنفُسِهِم) (فصلت 53) ؛ (وفِی الاَرضِ ءایتٌ لِلموقِنین  وفی اَنفُسِکُم اَفَلا تُبصِرون). این اصطلاح را دوگونه می ‏توان معنا کرد:

یکم. انسان و بیرون وی مبنای تقسیم قرار گیرد و دو اصطلاح «آیات آفاقی» و «آیات انفسی» تعبیری دیگر از «آیات بیرونی» و «آیات درونی» انسان باشد. بر این اساس آیاتی که بیرون از وجود انسان‏ اند (آسمان، زمین، ماه، خورشید، دریاها، حیوانات، جمادات، حتی مجرداتی مانند عقل، روح، فرشتگان و... ) آیات آفاقی‏اند؛ اما آیاتی که درون وجود اویند (روح و قوای آن، جسم و اعضا و قوای آن و خلاصه همه ویژگی‏های ظاهری و باطنی او) آیات انفسی ‏اند.

بدین ترتیب مطالعه در جزئیات و ظرایف هر یک از اعضا و جوارح ظاهری (دست، پا، چشم، گوش، زبان و... ) و غیرظاهری (قلب، گوارش و... ) و همچنین مطالعه در نفس، روح و شئون مختلفشان مطالعه در آیات انفسی است.