توحید افعالی و توسل
توحید در ذات
توحید در صفات
توحید در افعال
توضیح مقدماتی:
توحید در افعال به این معناست که خداوند متعال در انجام هیچ کاری نیازی به دیگران ندارد.
نکته: موحد بودن به اینکه خداوند در انجام کارهایش مستقل است و نیاز به کسی ندارد، به این معنا نیست که ما انسان ها انتظار داشته باشیم که خداوند متعال، نیازهای ما را بدون اسباب خاص برآورده کند.
حکمت الهی بر این قرار گرفته است که خواسته های انسان، در جریان تعاملات او با موجودات دیگر برآورده شود. به عبارت دیگر، آموختن مبتنی بر حضور در درس استاد و درو محصول مبتنی بر کشاورزی و باغداری است. پیشنهاد قرآن کریم، حرکت در فراز و نشیب زمین و تلاش برای کسب روزی مادی و معنوی است.
هُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ ذَلُولاً فَامْشُوا فِی مَناکِبِها وَ کُلُوا مِنْ رِزْقِهِ وَ إِلَیْهِ النُّشُورُ (سوره ملک، آیه 15)
او کسى است که زمین را براى شما رام کرد، بر شانههاى آن راه بروید، و از روزیهاى خداوند بخورید، و بازگشت همه به سوى او است.
خداوند به موحدانی که هر روز در نماز میگویند: «ایاک نعبد و ایاک نستعین». می فرماید: «از صبر و نماز کمک بگیرید»[1] و «برای رسیدن به خداوند، وسیله طلب کنید». پس انسان موحد، باید خود را در مسیر اسباب و مسببات قرار دهد تا هر چه بهتر بتواند از روزیهای مادی و معنوی استفاده کند.[2]
کشاورزی، دامداری، تحصیل علم، حضور در آزمایشگاه، استفاده از تجربیات علمی دیگران، یا استفاده از نور خورشید و ستارگان و نیز ارتباط معنوی و دینی با خاندان پیامبر (علیهم السلام) و ترویج فضائل آنها به خاطر تربیت صحیح نسل بشر، نه تنها مخالف توحید افعالی نیست، بلکه قدم برداشتن در راستای اراده الهی است.
مطالعه و تحقیق: آیا "توسل به بزرگان و ائمه معصومین" یا "ساختن قبر برای آنان" با اعتقاد توحیدی تعارض دارد؟
(راهنمایی: توسل در قرآن نیز ذکر شده و مورد تأیید قرار گرفته است. مراسم جشن و عزاداری برای بزرگان دینی، یا ساختن مقبره برای آنان باعث بزرگداشت مقام آنان و زنده نگه داشتن یاد خوبان و خوبیهایشان است؛ مانند کاری که در همه ممالک دنیا برای شاعران، دانشمندان بزرگ و سربازانشان انجام میدهند. حتی مجسمه آنها در میدانها نصب میکنند و خیابانها را به نامشان مزین میکنند تا الگویی برای آیندگان باشند. بزرگداشت گذشتگان و مرور زندگی آنان، مورد توصیه قرآن و امری عقلایی است و تعارضی با توحید ندارد و موجب ترویج توحید با ذکر یاد موحدان و فداکاری آنان است. آیا براستی در کشورهای وهابی هیچ دانشگاه، خیابان یا مسجدی به نام بزرگان دین نیست؟).