ارکان حکمت صدرایی
منبع: مجموعه آثاراستادشهیدمطهرى ج13 254
1. اصالت وجود.
2. وحدت وجود.
3. حل اشکال از وجود ذهنى.
4. تحقیق در حقیقت وجوب ذاتى ازلى و حقیقت امکان در ممکنات و کشف نوعى امکان به نام «امکان فقرى».
5. تحقیق در مناط احتیاج به علت.
برگرفته از کتاب امام شناسى علامه طهرانی
[عمرو ابو بکر معناى ولایت را همان امامت فهمیدهاند و لیکن از این حقیقت عدول کردهاند]
10- ابن حجر هیتمى متوفّى در سنه 973، بعد از بیان حدیث: من کنت مولاه فعلىّ مولاه که در جواب بریده فرمود، که أوّلا گفت: یا بریدة ألست أولى بالمؤمنین من أنفسهم؟! قلت: بلى یا رسول الله! چنین گوید که: ما بر فرض تسلیم بر اینکه مراد از مولى، أولى باشد، و لیکن تسلیم نمىشویم که مراد أولویّت در إمامت است، بلکه مراد أولویّت در پیروى و متابعت و قرب به رسول خداست، مثل گفتار خداوند: إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ. و ما هیچگاه دلیل قطعى و یا دلیل ظنّى بر نفى این احتمال نداریم، بلکه همین احتمال متعیّن است، زیرا که أبو بکر و عمر همین معنى را فهمیدهاند.
و بهترین دلیل براى این احتمال، فهم أبو بکر و عمر است که آنها چون حدیث را شنیدند به على گفتند: أمسیت یا ابن أبیطالب مولى کلّ مؤمن و مؤمنة. و این حدیث را دار قطنى تخریج کرده است. «2»
آموزش عقائد آیت الله مصباح یزدی
دریافت
حجم: 341 کیلوبایت
ـ مقدمه
ـ حکومت الهى جهانى
شامل: وعده الهى
ـ نمونه‌اى از روایات
ـ غیبت و راز آن
درس 39 آموزش عقائد آیت الله مصباح
حجم: 116 کیلوبایت
توضیحات: علم امام/عصمت امام
یکی از منابع منتقدان فلسفه، تکرار شبهات غزالی در کتاب تهافت الفلاسفه است.
اما براستی آگاهی و علم غزالی از فلسفه به چه اندازه بوده است؟
سخن استاد جوادی آملی:
غزالی گرچه از بزرگان اهل نظر بوده و در مسائل «علم الأخلاق» کم نظیر است و لیکن فلسفه دشوارتر از آن است که بدون استاد متضلّع فرا گرفته شود.
او آنچنان که در زندگینامه خود اعتراف دارد، فلسفه را نزد هیچ استادی تعلّم نکرده بلکه خود به مطالعه آن پرداخته و آنچه از آن فهمیده در نوشتاری به نام «مقاصد الفلاسفة» گرد آورده و از آن پس به استناد برداشتهای خود، در مسودّهای دیگر موسوم به «تهافت الفلاسفة» به نقد پرداخته و از آن میان بیست مسأله را برای نقد برگزیده و بر سه مسأله قِدَم عالم، علم واجب به جزئیات و معاد جسمانی بیش از همه پای فشرده است.
بعد از او ابنرشد در «تهافت التهافت» به حل شبهات غزالی مشغول شده و برخی دیگر نیز به جمع و داوری بین تهافتین پرداخته اند.
یکی از مهم ترین شبهاتی که در مورد فلسفه مطرح است،تعهد یا عدم تعهد این علم نسبت به آموزه های دینی است.این نوشته که برگرفته از کتاب "منزلت عقل در هندسه معرفت دینی" از حکیم متاله،آیت الله العظمی جوادی آملی می باشد،پاسخ این مطلب را بر محققان روشن می کند.
نسبت کلام و فلسفه با دین
در فرق میان علم کلام و فلسفه از جهت نسبت و رابطه آنها با دین، معمولاً بر اثر مساعی و تبلیغات و جهتگیری متکلمان چنین وانمود شده است که متکلمان، متعهد به محتوای دین و اسلاماند؛ اما فلسفه و فیلسوفان در این امر تعهدی نداشته و لابشرط هستند؛ یعنی کلام، قطعاً و به ناچار مطابق دین خدا و درصدد حفظ و دفاع از آن گام برمیدارد و درون مایه خود را از دین و شریعت میگیرد و سعی میکند که از موضوع علم خویش بر طبق محتوا و قانون اسلام بحث کند؛ لیکن فیلسوف چنین سرسپردگی و تعهدی به شریعت و دین ندارد، بلکه گاه حاصل تلاش علمی و معرفتی او مطابق دین و شریعت است و گاه متفاوت و متغایر با آن.
این تفکیک میان فلسفه و کلام مصادرهای آشکار و هجمهای ناروا بر ضدّ فلسفه و فیلسوفان الهی است. کسانی که میان فلسفه و کلام چنین تفاوتی مینهند در واقع دین اسلام را به سود کلام و متکلمان بیوجه مصادره میکنند و خود را دیندار و متعهد به دین قلمداد کرده و فلسفه و فیلسوفان را غیرمتعهد و لابشرط نسبت به آن معرفی مینمایند.
به زودی روشن میشود که منشأ این تصور ناصواب بیرون نهادن عقل از هندسه معرفت دینی است. گویی دستاورد عقل فلسفی چیزی خارج از قلمرو دین است که باید با آن نسبتسنجی شود.
آنچه بیشتر شنیده شده است آن است که اگر فرد مسلمانی مرتد شود، حکم او ارتداد است.
اما این تقسیم ها قابل توجه است:
تقسیم بر اساس منشأ رد کردن:
1. مرتدی که بر اساس تحقیق و تفحص از دین اسلام برگشته است. یعنی واقعا سؤالاتی دارد که حل نشده است. و یا به واقع به این نتیجه غلط رسیده باشد که دینی برتر از اسلام وجود دارد!!! (فرد شاک باشد)
2. مرتدی که بر اساس تحریک عواطف و احساسات، یا به خاطر عقده خودنمایی، یا مشکلات کار و ازدواج و ... فکر می کند باید ادعا کند «من دیگر مسلمان نیستم» تا دیده شود. (فرد دارای تعادل روحی نباشد).
تقسیم بر اساس مبنای حکم فقهی:
1. خود «انکار ضروری» دین باعث ارتداد می شود.
2. انکار ضروری دین همسو با انکار رسالت رسول الله و صدق گفته های ایشان باشد؛ یا اینکه فرد رسالت پیامبر و صدق ایشان را پذیرفته است، اما اینکه چنین سخن یا روشی منسوب به دین ایشان باشد را نمی پذیرد.
با توجه به هر تقسیم حکم معهود نیز متفاوت خواهد شد.
نکته مهم: آیا اطلاق داشتن حکم ارتداد جز ضروریات دین است که هر فردی حکم ارتداد مطلق را رد کند سزاوار اعدام است؟
فقهای اهل سنت در این زمینه بسیار تند رفته و معمولا هر مرتدی و تغییر دینی را باعث قتل می دانند.
اما فقهای اهل شیعه در این زمینه شروط و تقسیم های فراوانی دارند.
1. پیامبر، گناه نمی‌کند. 2. پیامبر، نزدیک گناه نمی‌شود که برخی از مبادی و مقدمات آن را فراهم کند. 3. پیامبر، گرایش قلبی به گناه ندارد. 4. پیامبر در فضای روح و صحنه‌ی دل، نزدیک گرایش قلبی هم نمی‌رود. 5. نزدیکی به گرایش قلبی نیز جرأت حضور در صحیفه‌ی دل پیامبر را ندارد؛ زیرا قلبی که از معرفت توحیدْ تام، و از محبّت خدای سبحان، مملو و متیّم است جایی برای میل به گناه و نیز مجالی برای نزدیکی به میل به گناه و همچنین فرصتی برای هجوم میل یا نزدیکی به میل و ورود چنین مهمان ناخوانده‌ای نیست.
بنابراین، عصمت پیامبران با عصمت دیگران فرق دارد. انبیا آنچه را ادراک کردند حق است، گرچه فتوای ادراکی آنان، از قبیل احساس و تخیّل و توهّم است و تعلقشان چونان سایر افراد می‌باشد. خداوند در تأیید این نظر می‌فرماید: "وإنّک لتلقّی القران من لدن حکیم علیم" (نمل/6)؛ تو دقیقاً از روی ادراک حق و صحیح، قرآن را از خدای حکیم علیم اخذ می‌کنی. نیز می‌فرماید: اوست که فرشته‌ی امین وحی را همراه قرآن فرومی‌فرستد: "نزل به الروح الأمین * علی قلبک لتکون من المنذرین" (شعراء/194-193).
کتاب وحی و نبوت در قرآن،ص 211
مولا عبدالرزّاق لاهیجی در شوارق می فرمایند:
«دشمنی با فلسفه از اشاعره ناشی شد، نه از معتزله، چه رسد به امامیّه. چگونه فرقه امامیه مخالف فلسفه باشند، در حالی که اکثر اصول ثابت نزد امامیّه که از امامان معصوم(علیهم‌السلام) رسید، مطابق چیزی است که نزد استوانه‌های فلسفی ثابت شد و بر قواعد حقّه فلسفی استوار است؛ سزاوار است که دانسته شود، موافقت امامیه با معتزله در بسیاری از اصول علم کلام برای آن است که معتزله از فلسفه استمداد نمودند، نه برای آن است که امامیه اصول خود را از معتزله گرفته است. اصول امامیه از امامان معصوم(علیهم‌السلام) آنان گرفته شد و آنها اصحاب خود را از علم کلام منع می‌کردند، مگر آنکه از همان ذوات مقدس گرفته شده باشد؛ این مطلب برای کسی که در اصول امامیه ممارست داشته باشد، آشکار است».(شوارق الالهام، ص۵)
درس 38 کتاب آموزش عقائد آیت الله مصباح یزدی
حجم: 132 کیلوبایت
توضیحات: اثبات ولایت امام علی علیه السلام
