يكشنبه, ۱۹ بهمن ۱۳۹۳، ۰۸:۱۰ ب.ظ
حذف تلخیص ها
با توجه به تذکر برخی دوستان در مورد اجازه داشتن از ناشران در نشر تلخیص کتاب، تلخیص ها را تا اطلاع ثانوی حذف کردم و تنها آثاری که واقعا زحمت فراوانی در تهیه آن کشیده شده و ترجمه و شرح یا تعلیقه های شخصی ام است و اثر جدیدی محسوب می شود یا قرینه بر رضایت صاحبانش بوده است باقی می گذارم.
حکم شرعی تلخیص کتاب های دیگران (سایت اسلام کوئست)
خلاصه پرسش
آیا تلخیص، شرح و یا طرح سؤال از یک کتاب و فروش آن به دیگران اشکال شرعی دارد؟
پرسش
آیا تلخیص یا شرح کردن یک
کتاب و یا طرح سؤال از آن، بدون اجازه مؤلف یا ناشر و فروش آن به دیگران
اشکال دارد؟ اگر کتاب مربوط به کشوری دیگر باشد چطور؟
پاسخ اجمالی
1. ایجاد یک امر معنوی مانند کتاب، برای شخص ایجاد کننده، حق خاصی را به
وجود می‌آورد که بدون اجازه صاحب حق نمی‌توان از محصول معنوی وی استفاده
کرد، مگر اینکه از قرائن و شواهد این‌طور برآید که استفاده برای عموم مانعی
ندارد.
2. اگر تولید کننده غیر مسلمان باشد، رعایت حق معنوی وی منوط به قراردادی است که بین کشور اسلامی و کشور متبوع وی منعقد می‌شود.
3. شرح کردن و تلخیص کتاب و طرح سؤال از آن، کار جدیدی است که خود شارح، مالک معنوی آن است؛ مگر در صورتی که شرح یا تعلیقه همراه متن اصلی منتشر شود، که انتشار آن باید اجازه از نویسنده یا ناشر باشد.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
اگر قرائن و شواهد و یا متعارفی وجود دارد که در این‌گونه امور استفاده برای عموم مانع ندارد، اشکال ندارد و الا از استفاده و خرید و فروش و از کپی‌برداری بنابر احتیاط خودداری کنید.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
باید از صاحب کتاب اجازه گرفت و اگر صاحب کتاب به ناشر واگذار کرده است باید از ناشر اجازه گرفت.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اشکال دارد [و باید اجازه کسب شود].
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
ایجاد یک امر معنوی مانند کتاب برای شخص ایجاد کننده، حق خاصی را به وجود می‌آورد که بدون اجازه صاحب حق نمی‌توان از محصول معنوی وی استفاده کرد و اگر تولید کننده غیر مسلمان باشد، رعایت حق معنوی وی منوط به قراردادی است که بین کشور اسلامی و کشور متبوع وی منعقد می‌شود. اما شرح کردن کتاب کار جدیدی است که خود شارح، مالک معنوی آن است. تلخیص هم همین حکم را دارد؛ مگر در صورتی که شرح یا تعلیقه همراه متن اصلی منتشر شود و قیمت کتاب در نظر عرف برای متن همراه شرح یا تعلیقه باشد که باید از نویسنده متن اجازه دریافت شود. البته احتیاط این است که در تمام موارد از نویسنده یا ناشر اجازه بگیرد. لینک به سایت استفتائات
2. اگر تولید کننده غیر مسلمان باشد، رعایت حق معنوی وی منوط به قراردادی است که بین کشور اسلامی و کشور متبوع وی منعقد می‌شود.
3. شرح کردن و تلخیص کتاب و طرح سؤال از آن، کار جدیدی است که خود شارح، مالک معنوی آن است؛ مگر در صورتی که شرح یا تعلیقه همراه متن اصلی منتشر شود، که انتشار آن باید اجازه از نویسنده یا ناشر باشد.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
اگر قرائن و شواهد و یا متعارفی وجود دارد که در این‌گونه امور استفاده برای عموم مانع ندارد، اشکال ندارد و الا از استفاده و خرید و فروش و از کپی‌برداری بنابر احتیاط خودداری کنید.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
باید از صاحب کتاب اجازه گرفت و اگر صاحب کتاب به ناشر واگذار کرده است باید از ناشر اجازه گرفت.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اشکال دارد [و باید اجازه کسب شود].
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
ایجاد یک امر معنوی مانند کتاب برای شخص ایجاد کننده، حق خاصی را به وجود می‌آورد که بدون اجازه صاحب حق نمی‌توان از محصول معنوی وی استفاده کرد و اگر تولید کننده غیر مسلمان باشد، رعایت حق معنوی وی منوط به قراردادی است که بین کشور اسلامی و کشور متبوع وی منعقد می‌شود. اما شرح کردن کتاب کار جدیدی است که خود شارح، مالک معنوی آن است. تلخیص هم همین حکم را دارد؛ مگر در صورتی که شرح یا تعلیقه همراه متن اصلی منتشر شود و قیمت کتاب در نظر عرف برای متن همراه شرح یا تعلیقه باشد که باید از نویسنده متن اجازه دریافت شود. البته احتیاط این است که در تمام موارد از نویسنده یا ناشر اجازه بگیرد. لینک به سایت استفتائات
[1]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
