معنای حدیث غدیر نزد بزرگان اهل سنت

برگرفته از کتاب امام شناسى علامه طهرانی

[عمرو ابو بکر معناى ولایت را همان امامت فهمیده‏اند و لیکن از این حقیقت عدول کرده‏اند]

10- ابن حجر هیتمى متوفّى در سنه 973، بعد از بیان حدیث: من کنت مولاه فعلىّ مولاه که در جواب بریده فرمود، که أوّلا گفت: یا بریدة ألست أولى بالمؤمنین من أنفسهم؟! قلت: بلى یا رسول الله! چنین گوید که: ما بر فرض تسلیم بر اینکه مراد از مولى، أولى باشد، و لیکن تسلیم نمى‏شویم که مراد أولویّت در إمامت است، بلکه مراد أولویّت در پیروى و متابعت و قرب به رسول خداست، مثل گفتار خداوند: إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ‏. و ما هیچگاه دلیل قطعى و یا دلیل ظنّى بر نفى این احتمال نداریم، بلکه همین احتمال متعیّن است، زیرا که أبو بکر و عمر همین معنى را فهمیده‏اند.

و بهترین دلیل براى این احتمال، فهم أبو بکر و عمر است که آنها چون حدیث را شنیدند به على گفتند: أمسیت یا ابن أبیطالب مولى کلّ مؤمن و مؤمنة. و این حدیث را دار قطنى تخریج کرده است. «2»

درس 40 آموزش عقائد آیت الله مصباح

آموزش عقائد آیت الله مصباح یزدی

دریافت
حجم: 341 کیلوبایت

ـ مقدمه

ـ حکومت الهى جهانى

شامل: وعده الهى

ـ نمونه‌اى از روایات

ـ غیبت و راز آن

درس 39 عقائد

درس 39 آموزش عقائد آیت الله مصباح
حجم: 116 کیلوبایت
توضیحات: علم امام/عصمت امام

عصمت پیامبران در کلام آیت الله جوادی آملی

1. پیامبر، گناه نمی‌کند. 2. پیامبر، نزدیک گناه نمی‌شود که برخی از مبادی و مقدمات آن را فراهم کند. 3. پیامبر، گرایش قلبی به گناه ندارد. 4. پیامبر در فضای روح و صحنه‌ی‌ دل، نزدیک گرایش قلبی هم نمی‌رود. 5. نزدیکی به گرایش قلبی نیز جرأت حضور در صحیفه‌ی‌ دل پیامبر را ندارد؛ زیرا قلبی که از معرفت توحیدْ تام، و از محبّت خدای سبحان، مملو و متیّم است جایی برای میل به گناه و نیز مجالی برای نزدیکی به میل به گناه و همچنین فرصتی برای هجوم میل یا نزدیکی به میل و ورود چنین مهمان ناخوانده‌ای نیست.

بنابراین، عصمت پیامبران با عصمت دیگران فرق دارد. انبیا آنچه را ادراک کردند حق است، گرچه فتوای ادراکی آنان، از قبیل احساس و تخیّل و توهّم است و تعلقشان چونان سایر افراد می‌باشد. خداوند در تأیید این نظر می‌فرماید: "وإنّک لتلقّی القران من لدن حکیم علیم" (نمل/6)؛ تو دقیقاً از روی ادراک حق و صحیح، قرآن را از خدای حکیم علیم اخذ می‌کنی. نیز می‌فرماید: اوست که فرشته‌ی‌ امین وحی را همراه قرآن فرومی‌فرستد: "نزل به الروح الأمین * علی قلبک لتکون من المنذرین" (شعراء/194-193).

کتاب وحی و نبوت در قرآن،ص 211

درس 38 آموزش عقائد

درس 38 کتاب آموزش عقائد آیت الله مصباح یزدی
حجم: 132 کیلوبایت
توضیحات: اثبات ولایت امام علی علیه السلام

درس 37 عقائد

درس 37 کتاب آموزش عقائد آیت الله مصباح یزدی
حجم: 762 کیلوبایت

بحث امامت

درس 36 عقائد

درس 36 آموزش عقائد آیت الله مصباح
حجم: 758 کیلوبایت

()

این درس در مورد اهمیت امامت، محور اختلاف شیعه و سنی در بحث امامت، معنای کلمه امام و ... می باشد.

مقطع تحقق گزارش‏های علمی و گرایش‏های عملی

مقطع تحقق گزارش‏های علمی و گرایش‏های عملی

در این مقام، بحث این است که این شناخت‏های علمی و گرایش‏های عملی، در چه مقطعی در نفس انسان تحقق پیدا می‏کند؟ با توجه به این که درباره کیفیت خلقت نفس و چگونگی تعلق آن به بدن، سه نظریه وجود دارد، براساس هر نظریه‏ای باید پاسخ مناسب به سؤال داده شود.

افلاطونی‏ها می‏گویند: نفس انسانی «بما أنّه نفس» قبل از بدن وجود دارد، وقتی بدن آفریده شد، نفس به بدن تعلق می‏گیرد؛ در واقع آنچه حادث می‏شود، تعلق نفس به بدن است نه خود نفس. اینها باید بگویند: نفس در جهان خود فطریات را می‏دانست یا خیر؟ آیا بعد از تعلّق به بدن آن‏ها را می‏داند و بعد از گذشت زمان از تعلّق آن، از آنها بهره‏مند می‏شود یا خیر؟ البته طبق مبنای معروف افلاطون نفس به این اصول و مبادی فطری عالم بوده است.

ارسطو و پیروان او مانند فارابی و بوعلی، که می‏گویند: نفس با بدن خلق می‏شود، یعنی بدن وقتی به نصاب استعداد نفس‏یابی رسید خداوند نفسِ مجرد را خلق می‏کند و به عبارت دیگر: نفس با حدوث استعداد بدن حادث می‏شود. اینها نیز، باید پاسخ دهند که نفس از چه زمانی به این حقایق عالِم است؟ زیرا ظاهر قرآن این است که انسان دارای دو نوع علوم است.

فطرت خداجویی

هدفم از این نقل این قسمت از عبارات استاد مصباح یزدی، تفاوت دیدگاه ایشان با دکارت و برخی از حسگرایان غربی در مورد فطرت خداجویی می باشد.

فطرت از دیدگاه دکارت

رنه دکارت (1650 ـ 1596) فیلسوف معروف فرانسوى که به پدر فلسفه جدید مشهور شده است، معتقد بود که انسان یک سلسله مفاهیم را به‌طور فطرى درک مى‌کند. اصلا خدا آدمى را به گونه‌اى خلق کرده است که این مفاهیم را خود به خود و بدون استفاده از حواس درک مى‌کند. وقتى که خدا آدمى را خلق مى‌کند، این مفاهیم را در سرشت او مى‌گذارد.

نظریه دکارت از طرف برخى فیلسوفان معاصر مورد اعتراض واقع شد که چگونه ممکن است مفاهیمى از قبیل «مفهوم خدا» و «مفهوم روح» به‌طور فطرى درک شود؟ آیا مثلا یک نوزاد هم این «مفاهیم» را درک مى‌کند؟ مگر چنین نیست که درک یک مفهوم، آن هم مفاهیمى از این قبیل، به بلوغ خاص عقلى نیاز دارد؟ دکارت در جواب، این گونه توضیح مى‌دهد که منظور من از فطرى بودن بعضى از مفاهیم، این است که استعداد درک آن مفاهیم در انسان وجود دارد؛ یعنى، ذهن انسان به گونه‌اى خلق شده است که اگر شرایط براى آن آماده شد خود به خود این مفاهیم را درک خواهد کرد. پس آنچه در ابتداى خلقت انسان وجود دارد فقط استعداد درک مفاهیم است، ولى به تدریج این استعداد به مرحله فعلیت مى‌رسد و مفاهیم را خود به خود درک مى‌کند و احتیاج ندارد که آنها را از راه حس دریافت کند، بلکه وقتى روح قدرت تعقل پیدا کرد، خود به خود این مفاهیم را در مى‌یابد.

فطرت راه یا برهان؟

فطرت راه یا برهان؟

در میان متفکران اسلامی در باب تمسک به فطرت در شناخت خدای سبحان، دو نظر وجود دارد؛ برخی معتقدند که فطرت، راهی برای شناخت خداست و گروهی دیگر از آن به عنوان مقدمه‏ای برای اثبات وجود خدا استفاده می‏کنند و می‏گویند: انسان خود را معلول خدای سبحان می‏یابد و نیز می‏یابد که هر معلولی عین ربط به علت خود است. پس هر کس می‏یابد که خودش معلول است و عین ربط به علّت خود، لذا به علّت خود علم دارد و می‏یابد که عین تعلق و وابستگی به علّت خود، یعنی خدای سبحان است. به تعبیر دیگر: واسطه شناخت خدا را با امتناع پیدایش معلول بدون علت می‏داند و می‏گوید: من معلولم و هیچ معلولی بدون علت نیست، پس من هم علتی دارم که مرا بوجود آورده است.

برای بیان مسئله، که فطرت راه است یا برهان، ابتدا باید این مطلب روشن شود که مقصود از فطرت و فطریات چیست؟